Student Jehan Arrazola de Oñate deed in het kader van de Stage Master Geschiedenis onderzoek naar de verschillende huisstijlen van de VUB. Hij schreef er een kort artikel over.

Een huisstijl lijkt een noodzaak te zijn voor elke instelling die op grote schaal opereert. Toch werkt de VUB zeer lang zonder een echte huisstijl. Meermaals in de geschiedenis van de VUB wordt een stijl ingevoerd, zoals voor de tiende verjaardag van de universiteit, maar deze stijlen blijven niet lang hetzelfde en worden niet door iedereen op de universiteit gebruikt. Toch heeft de universiteit van in het begin al enige uniformiteit, namelijk via het embleem. Het schild van de universiteit toont een bedelzak en verbonden handen. Deze symbolen verwijzen naar het Eedverbond der Edelen, dat in de 16de eeuw streed voor godsdienstvrijheid en onafhankelijkheid. De kleuren die hierbij gebruikt worden, oranje/blanje/bleu, zijn die van de leider van de Opstand, de prins van Oranje en worden overgenomen door de universiteit. Deze kleuren keren ook vaak terug in de eerder vermelde tijdelijke stijlen. De spreuk van de VUB, Scientia Vincere Tenebras (door de wetenschap de duisternis overwinnen), is dezelfde als die van de ULB en benadrukt de band tussen beide universiteiten. Wat echter niet wordt vastgelegd bij de oprichting van de VUB is een gemeenschappelijk lettertype en logo. Dit zorgt voor grote verscheidenheid tussen de faculteiten.

Het duurt tot 2004 vooraleer een uniforme huisstijl wordt ingevoerd. Deze beslissing wordt genomen in het verlengde van de invoering van de bachelor- en masteropleiding door het Bologna akkoord in 2002. Dit akkoord, ondertekend door 45 Europese landen wil de mobiliteit van studenten en onderzoekers bevorderen. De Bachelor en Master worden via dit akkoord erkend door de landen die het akkoord hebben ondertekend. De nood bestaat hierdoor om zich als onderwijsinstelling beter te profileren buiten de Vlaamse grenzen. Op zijn zoektocht naar een eigen huisstijl in 2004 vertrekt een stuurgroep van de VUB vanuit de vragen Wie zijn we?, Wie willen we zijn? en Wat onderscheidt de VUB van de “rest”? Deze vragen worden gesteld aan personeel, studenten en alumni. Vanuit de vragen gesteld door de stuurgroep komt de universiteit tot de conclusie dat toegankelijkheid en vooruitstrevendheid centraal staan bij 90% van de ondervraagden. De slogan die bedacht wordt, redelijk eigenzinnig, moet studenten aanzetten om dingen in vraag te stellen en niet zomaar slaafs te volgen. Hiernaast wordt gekozen zoveel mogelijk af te stappen van de afkorting VUB, aangezien deze niet bekend is in het buitenland en in België vaak fout vertaald wordt als Vlaamse Universiteit Brussel. Door de naam voluit te schrijven wordt nogmaals de nadruk gelegd op het Vrije en op het Brusselse aspect. Het logo van de VUB wordt een monogram van de afkorting in grijs- en groentinten. Naast het logo wordt de naam voluit geschreven. Op onder andere diploma’s worden wel nog steeds blauw en oranje gebruikt. Het schild van de VUB blijft hetzelfde, maar wordt gemoderniseerd door dit transparant te maken en er tinten groen in te verwerken.

In 2016 verandert de huisstijl. Opnieuw worden hiervoor personeel, studenten en alumni bevraagd. De kleuren veranderen van grijs en groen terug naar het klassieke blauw en oranje, omdat men terug wilt naar het historisch referentiekader. Ook het logo verandert: de afkorting VUB in een blauw vierkant, steeds op een witte achtergrond, waarbij een oranje driehoek is toegevoegd links aan de “V” met de naam van de universiteit ernaast of eronder volledig geschreven. De oranje driehoek staat symbool voor de vrijzinnigheid. Centraal in de campagne staat het citaat van Henri Poincaré: Het denken mag zich nooit onderwerpen. De VUB probeert met de nieuwe stijl eenheid uit te stralen.

Elke verandering van huisstijl van de VUB kan op veel kritiek rekenen doorheen de jaren. Bij de voorstelling van de eerste huisstijl protesteert het Brusselse Studentengenootschap omdat zou gebroken worden met de traditie. Ook zijn niet alle leden van de raad van bestuur tevreden met het logo. De stuurgroep die de huisstijl opmaakt, heeft echter het eindwoord. Doordat de eindbeslissing bij de stuurgroep ligt wordt de nieuwe huisstijl, en de zogezegde inspraak van de universiteitsgemeenschap hierin, door velen enkel als een marketingstrategie gezien. Het verdwijnen van het oranje/blanje/bleu en het naar de achtergrond verwijzen van het schild wordt door veel studenten gezien als een breuk met de vrijzinnigheid. De Oudstudentenbond en BSG gaan daarom niet mee in het verhaal en houden de oranje/blanje/bleu.

Ook bij de introductie van de nieuwe huisstijl in 2016 zijn veel mensen niet tevreden. Zo stemmen alle studenten in de universiteitsraad tegen het voorstel. Het protest van de studentengemeenschap is niet zozeer gericht tegen de nieuwe huisstijl, maar wel tegen de universitaire overheid. De studentenvertegenwoordigers krijgen namelijk geen zeggenschap in het ontwerp, en worden voor een voldongen feit gesteld. Bovendien vindt de stemming over de nieuwe huisstijl plaats op 30 juni, meteen na de examens. De studentenraad gaat zelfs zover in het protest dat ze in het begin weigert de nieuwe huisstijl te gebruiken.

Het protest van studenten tegen de opeenvolgende huisstijlen moet dus niet gezien worden als een reactie tegen een nieuwe logo of tegen een verandering van de kleuren. De problemen vloeien voort uit de manier waarop de universiteit de verandering doorvoert. Voor de studenten hebben een aantal elementen van de huisstijl een symbolische waarde en ze vinden het daarom onaanvaardbaar dat ze weinig of laat bij de voorstellen betrokken worden.