Dit jaar is het dertig jaar geleden dat de Verenigde Naties 3 mei uitriepen tot World Press Freedom Day. Sinds 2015 zetten de VUB, de ULB, de Erasmushogeschool Brussel en Bozar, samen met een rits van partners die Internationale Dag van de Persvrijheid in de spotlights met de organisatie van Difference Day. Die traditie, indertijd in gang gezet door Caroline Pauwels, wordt dit jaar verder gezet onder leiding van Ike Picone, professor Media and Journalism Studies aan de VUB. Zoals altijd zit het programma ook nu weer vol inspirerende sprekers, boeiende panelgesprekken en documentaires. Vanaf dit jaar valt Difference Day onder de Caroline Pauwels Academy of Critical Thinking (PACT).
Speak Freely, Listen Respectfully, Different Opinions Matter
Het thema van Difference Day 2023 grijpt terug naar de allereerste editie. Ook toen vond het evenement plaats onder de titel ‘Speak Freely, Listen Respectfully, Different Opinions Matter.’ Dat is geen toeval. De persvrijheid én het tolereren van andere meningen blijven onder druk staan. In een vraaggesprek op de site van WeMedia, die de Belgische uitgevers van magazines, gratis pers en kranten vertegenwoordigt, verwijst Ike Picone in dat verband naar de gebeurtenissen in Turkije, Polen en het Hongarije van Victor Orbán, maar ook naar Nederland, waar journalisten werden aangevallen tijdens een interview.
Een brede, mondiale kijk
Het was iets wat ook Caroline Pauwels opviel. Zij merkte - enigszins ironisch - op dat sinds de creatie van Difference Day de situatie voor onafhankelijke journalisten en nieuwsmedia er blijkbaar alleen maar op achteruit was gegaan. Het geeft aan hoe belangrijk het blijft om verschillende meningen met elkaar te laten botsen in de publieke arena - een betrachting die van in het begin ingebakken zit in Difference Day, en die ook nu duidelijk tot uiting komt in de brede focus van de negende editie. Daarbij wordt namelijk ook ingespeeld op de journalistieke problematiek buiten de nationale en Europese context, en in het bijzonder van journalisten die hun land hebben moeten ontvluchten of die er sterk gehinderd worden in hun werkzaamheden. Natuurlijk worden ook initiatieven dichter bij huis belicht, en dan vooral European Media Freedom Act, een nieuwe Europese wet inzake mediavrijheid ter bescherming van het pluralisme en de onafhankelijkheid van de media in de EU.
Aan het woord zullen ook journalisten komen die de visies van onderdrukte mensen onder de aandacht proberen te brengen. Zij zullen in voordrachten en panelgesprekken getuigen over de moeilijkheden en de opportuniteiten waar ze mee te maken krijgen. Ook de recente evolutie in India, waar de democratische overheid nadenkt over wetten om de vrijheid van meningsuiting op sociale media in te perken, passeert de revue.
Fireside chat met de Difference Day Honorary Title laureaten
In dit laatste opzicht wordt het uitkijken naar het fireside gesprek dat Alicja Gescinska zal houden met Jennifer Clement en Ravish Kumar. Clement en Kumar zijn de laureaten van de 2023 Difference Day Honorary Title for Freedom of Expression, een erkenning voor hun inzet voor de vrijheid van meningsuiting. Jennifer Clement was als Amerikaans-Mexicaans auteur de eerste vrouwelijke president van PEN International. Ravish Kumar stapte vorig jaar op als het gezicht van de onafhankelijke Indiase nieuwszender NDTV uit protest tegen de verkoop van de nieuwszender aan een regeringsvriendelijke magnaat.