"Het LIC is een plek waar VUB- en ULB-studenten elkaar ontmoeten en de Brusselse energie samenkomt"

Op 14 mei opende het gloednieuwe Learning and Innovation Center (LIC) officieel zijn deuren, op de grens van de campussen van de VUB en de ULB. Dit state-of-the-art centrum biedt niet alleen ruimte voor leren en innoveren, maar slaat ook de brug voor samenwerking tussen wetenschap, bedrijfsleven en maatschappij. Hoe dat in de praktijk werkt? Dat hoor je van de projectleider en de directeur van het LIC, en de voorzitter van de Studentenraad. 

Boek jouw studeerplek, meetingroom of leslokaal in het LIC

Wat was de oorspronkelijke visie achter het LIC?
“De VUB en de ULB groeiden ver uit elkaar sinds 1970. Onder impuls van de toenmalige rectoren Caroline Pauwels en Yvon Englert intensifieerde de samenwerking tussen de VUB en de ULB. Het oorspronkelijk idee van het LIC was een nieuwe gezamenlijke, moderne bibliotheek op de grens van de twee campussen. Hieruit vloeide het huidige Learning en Innovation Center voort met niet alleen de bibliotheek van de Wetenschappen, maar ook met een duizendtal studeerplekken, collaboratieve leslokalen en vertoefplekken voor de studenten. Het gebouw biedt daarnaast diverse ruimtes voor zowel studenten en personeel als voor het extern publiek. De hele bouw nam Beliris voor haar rekening, een mooi cadeau van zo’n 25 miljoen euro. De VUB en de ULB droegen samen 13 miljoen euro bij voor de technische infrastructuur (ICT, AV, Smartbuilding, …) het meubilair, de verbindingsbrug en de groenvoorziening.” 

Is het een state-of-the-artgebouw zoals beloofd wordt? 
“Het hele smart-buildinggedeelte is zeer vooruitstrevend. Er is verlichting die aangestuurd wordt via het netwerk. Elke armatuur heeft een sensor die aanwezigheidsdetectie per stoel waarneemt. Het is ook een bron voor datacaptatie op vlak van temperatuur, lichtintensiteit, beweging en aanwezigheid. Al die elementen in het gebouw communiceren met het gebouwbeheerssysteem zoals verwarming, CO2-niveau en elektriciteit. Het reservatiesysteem maakt het ook eenvoudiger om zalen te reserveren en om VUB en ULB op een gelijkwaardige manier te servicen. Via een app op je telefoon kan je reserveren, zien welke plaatsen nog vrij zijn, kijken wie waar zit en je rondleiden in het gebouw. Dit vereist een heel sensitieve software-integratie.”  

“Het LIC heeft bovendien een quasi zero-uitstoot. Er is koeling via ramen die automatisch geopend kunnen worden. Het beton in het gebouw neemt de inertie op waardoor de ventilatie op veel lagere toeren kan draaien, er is automatische verlichting en zonnepanelen die onder meer de warmtepomp aansturen. Het gebouw zal eerder afgekoeld moeten worden dan opgewarmd. Er werd ook heel veel geïnvesteerd in akoestiek zodat er geen storende geluiden aanwezig zijn, geen echo’s. Terwijl het toch immense zalen zijn. De insteek van de architecten was om heel veel licht in het gebouw binnen te laten en de ruimtes te organiseren zodat er steeds veel doorkijk is in het gebouw. Wat bezoekerscirculatie betreft zijn de liften bewust moeilijk te vinden, er zal via grote brede trappen een grote circulatie komen, zonder die liften nodig te hebben.” 

 Waar biedt het LIC een antwoord op? 
“Het LIC is een van de structurele antwoorden op de groeipijnen van de VUB. Het aantal studenten neemt toe, net als het aantal ruimtelijke noden en dat zet druk op de campus. Conceptueel is het LIC uniek in België. Het getuigt van een sterke campusvisie om dit gebouw in samenwerking met ULB te realiseren. Het ligt ook letterlijk op de kruising van beide campussen.” 

 Vervult het een pioniersfunctie? 
“Pionier lijkt misschien een zwaar woord maar ik wil het toch gebruiken. Het is eerst en vooral een gebouw dat voldoet aan de hoogste eisen van de 21ste eeuw. Op vlak van akoestiek is het heel bijzonder maar ook op vlak van verlichting, ventilatie, temperatuurregeling, duurzaamheid enz. Een state-of-the-artinfrastructuur vereist ook een passende dienstverlening. We willen daar drie kernwaarden mee uitstralen: open, informeel en flexibel. We zullen alle dagen op het jaar open zijn, op 25 december en 1 januari na. Tijdens lesweken, blok- en examenperiodes zullen we als enig gebouw op de campus open zijn van 8 tot 23 uur. Ook qua mindset willen we open zijn door maximaal in te spelen op alle noden en vragen die het LIC-team zullen bereiken. Het LIC is ook informeel en flexibel: het is geen gebouw met één doel. Het is multifunctioneel inzetbaar. We hebben een groot aanbod aan infrastructuur die voor elke doelgroep nuttig ingezet kan worden. Voor studenten bieden we met de talloze individuele werkplekken eindelijk een structureel antwoord op ruimtegebrek tijdens de massablok. Voor het personeel komt er een aparte verdieping met aanlandplekken en meetingrooms die het personeel ook kan gebruiken voor faculteitsraden of voor externe contacten met het bedrijfsleven en de stad Brussel. Ook voor docenten hebben we een aanbod: er zijn zeven leslokalen, uitgerust voor innovatief, collaboratief en activerend onderwijs, met mogelijkheden voor break-outs om in kleine groepen verder te werken. En voor diensten kan het aangenaam zijn om eens in een inspirerende omgeving een brainstormsessie te houden. In het LIC is het sociaal kapitaal van onze universiteit verzameld, diensten kunnen daar met verschillende activiteiten op inspelen. Het LIC treedt in dat geval op als een versterker van onze VUB-dienstverlening. Wij zijn graag de tweede ‘1’ van 1+1=3.” 

Wat vind je van het LIC?
Wout Vanhelden: “Ik ben onlangs een kijkje gaan nemen en dat was een fijne ervaring, zowel qua architectuur als gebruikersruimte. Het gebouw voelt heel zacht aan met al die natuurlijke elementen, ik verwacht dat de studenten er de kleur aan zullen geven. Er was een enorme nood aan studieplekken; vanuit de studentenraad hebben we ervoor gepleit dat studenten een plek konden vinden waar ze ongestoord kunnen werken. Dat was tot nu op de VUB maar ook in de privésfeer van de studenten vaak niet mogelijk. Anderzijds heb je ook het sociaal motiverend effect van het samenkomen. Dat zit ook in het DNA van de VUB: het gaat niet om de competitie tussen de studenten om te slagen maar om de competitie met de leerstof. En die win je eerder door er samen voor te gaan en elkaar te helpen.”  

Ik kan me voorstellen dat de studentenraad ook aan andere zaken denkt dan enkel studeren. 
“Voor mij is het LIC vooral de plek waar VUB- en ULB-studenten elkaar kunnen ontmoeten en waar de Brusselse energie samenkomt. Ook de buitenruimte leent er zich met haar fysieke verbinding tussen de twee campussen heel goed toe. En met de ontvangstruimte kunnen we ook de internationale studenten beter leren kennen. Het LIC doet wat een gebouw moet doen: mensen verbinden en creativiteit letterlijk en figuurlijk de ruimte geven.”  

“De samenwerking was er al op papier, nu is er ook de echte connectie tussen de mensen van de twee campussen. De band met de ULB kan altijd sterker. Zeker binnen de huidige politieke context heb ik het gevoel dat we in Brussel moeten samenwerken en een beetje een front vormen om voor onszelf op te komen. Daar kan het LIC een belangrijke actor in worden.” 

Het LIC wordt omschreven als een “bibliotheek van de toekomst”. Wat maakt het zo vernieuwend? 
“Universiteitsbibliotheken zijn de voorbije decennia sterk geëvolueerd. We zijn afgestapt van het klassieke beeld van de stille leeszaal. Vandaag zijn het leeromgevingen die technologische innovatie en nieuwe manieren van samenwerken omarmen. Het LIC is daar een uitgesproken voorbeeld van.”  

Hoe vertaalt zich dat in de praktijk? 
“Het LIC is veel meer dan een plek met boeken. Het vormt het kloppend hart van het universitaire leven. Studenten komen er niet alleen om te lezen en te studeren, maar ook om samen te werken, te ontspannen en ideeën uit te wisselen.  

De ruimtes zijn multifunctioneel en slim ontworpen: van stille zones tot dynamische groepsruimtes met schermen en videoconferentietools. We investeren bovendien in innovatieve leeromgevingen zoals opnamestudio’s, een immersieruimte en flexibele klasopstellingen. Docenten, bibliothecarissen en methodologie-experts werken nauw samen. Zo krijgen studenten niet alleen toegang tot kennis, maar ook tot begeleiding en leerstrategieën – in een gebouw dat futureproof én bijna energieneutraal is.”   

Welke rol speelt digitalisering?  
"Een grote. Zeker in de exacte en technische wetenschappen zijn de meeste bronnen digitaal. Studenten moeten leren hoe ze daarmee omgaan. Onze bibliothecarissen spelen daarin een sleutelrol: ze begeleiden studenten bij het zoeken, beoordelen en gebruiken van informatie.” 

De verhuis van een volledige bibliotheek, zoals die voor wetenschappen en technieken, is vast geen eenvoudige opdracht? 
“Klopt. Maar tegelijk is het een uitgelezen moment om onze dienstverlening en het collectiebeleid kritisch te herbekijken.” 

Hoe hebben jullie dat praktisch aangepakt? 
“We kozen voor een gefaseerde aanpak om de impact op studenten en onderzoekers te beperken: eerst verhuisden we de minder courante depotcollecties, daarna de vaak geraadpleegde werken uit de open rekken. Dankzij een topteam, geëngageerde jobstudenten en professionele verhuizers is alles bliksemsnel en zonder schade verlopen. We kijken er met trots op terug.” 

Krijgen de ULB en de VUB elk hun eigen ruimte of wordt alles gedeeld? 
“Vrijwel alle ruimtes en diensten zijn gedeeld. De integratie zal in de toekomst nog sterker worden.”