VUB-professor Lara Pivodic ontvangt van de Europese Commissie de prestigieuze Starting Grant van de European Research Council (ERC) voor een vijfjarig project dat zal bestuderen hoe de gezondheid en het welzijn van ouderen verandert wanneer zij het einde van hun leven naderen. De grant is bijna 1,5 miljoen euro waard.
Volgens Pivodic zal de onderzoekssubsidie gebruikt worden om zeer belangrijke vragen te beantwoorden over hoe mensen het einde van hun leven ervaren. "We hebben te lang aangenomen dat mensen met vergelijkbare diagnoses - zoals kanker, hartfalen of dementie - vergelijkbare symptomen en problemen hebben als ze de dood naderen", legt de onderzoekster uit. “In werkelijkheid is het levenseinde niet anders dan andere levensfasen: het verschilt voor ieder van ons.”
Pivodics onderzoeksproject vertrekt vanuit het idee dat het levenseinde-traject van ouderen niet alleen wordt bepaald door de ziekte die ze hebben, maar door de omstandigheden van hun leven als geheel, met hun eigen sociale contacten, hun woonplaats en hoe ze hun gezondheid en ziekte begrijpen en bekijken. "Om te begrijpen hoe de gezondheid van ouderen tegen het einde van het leven verandert, wanneer ze steun nodig hebben en hoe we hun welzijn kunnen verbeteren, moeten wij meer begrijpen van hun leven en niet alleen van hun ziekte", stelt Pivodic.
Voor het onderzoeksproject - dat de naam TRAJECT draagt - zullen Pivodic en haar team ongeveer 280 mensen van 70 jaar of ouder volgen die een chronische ziekte hebben en vermoedelijk in hun laatste levensjaar zitten. Gedurende een jaar en om de twee maanden zullen deze deelnemers vragenlijsten beantwoorden over hun fysieke, psychologische, sociale en spirituele welzijn. Ongeveer 40 van deze deelnemers zullen bovendien worden uitgenodigd om hun persoonlijke verhaal over hun gezondheid en ziekte te vertellen. Door de vragenlijsten te combineren met de eigen verhalen van mensen aan het einde van hun leven, verwacht Pivodic veel meer inzicht te krijgen in hoe mensen de laatste levensfase doormaken en hoe we hen het beste kunnen ondersteunen.
"Mijn doel is om niet alleen te leren hoe levenseinde-trajecten er voor mij als onderzoeker uitzien, maar ook wat ze betekenen voor de mensen die ze meemaken", zegt Pivodic. "Ik wil weten welke ervaringen aan het einde van het leven door veel mensen worden gedeeld en welke helemaal uniek zijn. Waarom hebben sommigen een betere dood dan anderen? Uiteindelijk zal die kennis ons helpen de palliatieve zorg te verbeteren, door beter te weten wie wanneer welke steun nodig heeft. Het zal ons ook helpen verder te kijken dan alleen de medische behoeften, als we nadenken over het levenseinde, en ook de sociale en zelfs existentiële behoeften van mensen mee in overweging te nemen."
Pivodic hoopt niet alleen de zorg voor stervenden te helpen verbeteren, maar ook dat haar project zal leiden tot meer onderzoeksfinanciering voor het levenseinde. Het TRAJECT-project is een van de weinige studies over het levenseinde die een van de grote subsidies van de Europese Onderzoeksraad heeft ontvangen. "Het publiek investeert geld in onderzoek naar verschillende levensfasen om te begrijpen hoe het leven van mensen kan worden verbeterd, of het nu gaat om de vroege kindertijd, de adolescentie, de actieve leeftijd en de pensionering. Voor het levenseinde zou dat niet anders moeten zijn."