Reginald Deschepper is medisch antropoloog en professor emeritus aan de VUB. Daarnaast is hij ook voorzitter van LifeMe (Lifestyle as medicine) en auteur van het boek 'Je levensstijl als medicijn'. Hieronder werpt professor Deschepper licht op de anti-vax-beweging en het belang van gezonde voeding, beweging en rust.
Dit opiniestuk verscheen eerder op demorgen.be(+). Auteur: Reginald Deschepper, professor emeritus aan de VUB.
Peter Van Den Begin en Tine Reymer 'outen' zich als tegenstanders van de vaccinatie. Al vlug wordt dan ook de link gelegd met 'natuurlijke levensstijl'. Zo krijg je, helaas, alweer de indruk dat er een soort tegenstelling bestaat tussen de wetenschappelijke vorm van geneeskunde en de natuurlijke of gezonde levensstijl. Dat is erg jammer, want beide zijn absoluut geen tegenstellingen maar gebaseerd op robuust wetenschappelijk onderzoek.
Wie bereid is om het wetenschappelijk onderzoek te raadplegen (en tegenwoordig kan iedereen dat doen via Pubmed) zal zien dat er zowel rond vaccinatie als gezonde levensstijl studies zijn die aantonen dat beide cruciaal zijn om ervoor te zorgen dat we de coronapandemie onder controle krijgen. Vaccinatie kan voorkomen dat het virus zich verspreidt. Gezonde levensstijl kan het risico beperken dat we, indien toch besmet, ernstig ziek worden. Samen met de maatregelen van social distancing, mondkapjes e.d. (die nodig zijn zolang de vaccinatiegraad nog laag is) kan het promoten van een gezonde levensstijl een middel zijn om de druk op het gezondheidssysteem (vooral huisartsen, ziekenhuizen en intensieve zorg) te verlichten.
Het is daarom van groot belang om de schijntegenstelling tussen vaccinatie en gezonde levensstijl te doorprikken. Het moet gezegd dat er bij een deel van de mensen die het belang van een gezonde levensstijl vooropstellen een aantal zijn die zich verzetten tegen vaccinatie. Het is belangrijk hen goed te informeren, bijvoorbeeld over het risico van een vaccin (dat nooit nul is) versus het risico van ernstige complicaties bij een coronabesmetting (dat ook relatief laag is maar enorm veel groter dan het minimale risico op negatieve effecten als gevolg van vaccinatie).
Paradigma's veranderen doordat hun aanhangers ervan uitsterven
Toch zal informatie niet iedereen overtuigen omdat het probleem dieper ligt dan gebrek aan informatie en veeleer een verschil in paradigma betreft. Van paradigma's weet je ondertussen dat ze gelden als een soort bril waardoor men de wereld bekijkt en dat 'feiten' door die bril geïnterpreteerd worden op een manier die past in het paradigma. De geschiedenis van de wetenschap laat zien dat mensen heel moeilijk van paradigma veranderen maar dat paradigma's veranderen doordat hun aanhangers ervan uitsterven...
De beperking van het denken door paradigma's geldt niet enkel voor de aanhangers van 'natuurlijke levensstijl' maar ook voor de 'klassieke' biomedische geneeskunde. Artsen krijgen een opleiding waarin levensstijlgeneeskunde nauwelijks aan bod komt. Zo krijgen ze nauwelijks les over het belang van gezonde voeding, beweging, omgaan met stress, slaap e.d om veelvoorkomende aandoeningen die voor 73 procent oorzaak zijn van (vroegtijdig) overlijden te voorkomen en zelfs 'om te keren'. In de huidige benadering ligt de nadruk nog vooral op 'behandelen van symptomen' eens ze zich voordoen. Gelukkig is er nu vanuit de studenten zelf een beweging ontstaan die pleit voor meer aandacht voor levensstijl in de preventie en behandeling van ziekten en ook steeds meer artsen en professoren scharen zich achter levensstijlgeneeskunde als een manier om zowel de mensen als het gezondheidssysteem gezond te houden.
Vaccinatie, een gezonde levensstijl en maatregelen zoals social distancing en mondkapjes zijn alle drie niet perfect maar de combinatie ervan is, op basis van onze huidige wetenschappelijke inzichten, het meest aangewezen. Laten we dus ophouden met ze te beschouwen als tegenstellingen.