Op de dienst Vaatheelkunde van het Centrum Hart- en Vaatziekten van het UZ Brussel werd afgelopen week voor het eerst in België een endoprothese met twee zijtakken (een slagader van kunststof) geplaatst bij een oudere patiënt als behandeling van een aneurysma van de aortaboog (een sterke verwijding van de slagader in de borstkas dichtbij het hart waar onder meer de bloedvaten naar de hersenen vertrekken). Tot voor kort gebeurde deze behandeling enkel via een open borstkasoperatie en was ze enkel aangewezen bij jonge en fitte patiënten omwille van de hoge risico’s en het lange herstelproces. Deze minimaal invasieve ingreep is voortaan ook beschikbaar voor minder fitte patiënten.
Voortaan ook een behandeling voor minder fitte patiënten met aneurysma’s van de aortaboog
In het Centrum voor Hart- en Vaatziekten van het UZ Brussel werd voor het eerst in ons land een endoprothese (metalen buis, bekleed met kunststof) geplaatst met twee zijtakken als behandeling van een verwijding van de slagader in de borstkas (aortaboog). Dit is een complexe zone in het lichaam omdat ze dichtbij het hart ligt en er bloedvaten vertrekken naar de hersenen, het ruggenmerg en de armen. Bij de patiënt werd deze kunstslagader dus geïmplanteerd zonder daarbij de borstkas te moeten openen.
Prof. Erik Debing, diensthoofd Vaatheelkunde: “Een kranige bejaarde patiënt met een aortabooganeurysma werd behandeld met een op maat gemaakte vertakte prothese. Deze prothese werd opgeschoven via de liesslagader en ontplooid. De zijtakken van de endoprothese werden verlengd met beklede stents (ontplooibare buisjes) via de arm- en halsslagaders. Dit is millimeter werk, voor de ontplooiing dient het hart 8 seconden artificieel stilgelegd te worden via tijdelijk geplaatste pacemaker. Het gaat om een hele delicate operatie want de kans op een beroerte schuilt steeds om de hoek.”
Deze veel minder invasieve ingreep laat toe om ook mindere fitte patiënten - die geen open operaties aankunnen - te behandelen. De klassieke manier van behandelen, via een open borstkasoperatie, is enkel mogelijk bij relatief jonge en fitte patiënten, omwille van het hoge risico met verblijf op Intensieve Zorg en het lange herstelproces. Bij deze open borstkasoperatie wordt het hart immers een tijd lang stilgelegd, en is een hartlongmachine en diepe koeling noodzakelijk.
Naar schatting lijdt 7% van de bevolking ouder dan 65 jaar met risicofactoren aan een aneurysma van de buikslagader, 0,8% aan een aneurysma in de borstkas.
Een aneurysma is een plaatselijke verwijding of uitstulping van een slagader. Een aneurysma van de buikslagader (aorta abdominalis) komt het meeste voor. De aortaboog in de borstkas dicht bij het hart waar de slagaders die naar de armen en de hersenen gaan, kan abnormaal verwijden en houdt heel wat risico’s in. Naar schatting lijdt 7% van de bevolking ouder dan 65 jaar met risicofactoren (hoge bloeddruk, overgewicht, roken…) aan een aorta abdominalis aneurysma, aneurysma's in de borstkas komen voor bij 0,8%.
Aneurysma's geven meestal geen klachten en worden op een toevallige manier gedetecteerd, bijvoorbeeld door middel van een echo of CT-scan die omwille van andere redenen worden aangevraagd. Ze zijn echter levensgevaarlijk, vanaf een diameter van 5 cm bestaat er een reële kans dat het aneurysma gaat scheuren, met mogelijk een fatale inwendige bloeding (ook gekend als hoofdslagaderbreuk).
Vroegtijdige behandeling van aneurysma is een absolute must.
In de jaren ’90 van de afgelopen eeuw werden aneurysma's altijd via een open operatie (openmaken van de buik en/of de borstkas) behandeld. Het aneurysma werd verwijderd en er werd een kunstslagader geïmplanteerd. Dit ging gepaard met een belangrijke kans op fatale afloop: 5% sterfterisico voor operaties van aneurysma van de buikslagader en zelfs tot 10% voor operatie van de aorta in de borstkast.
De afgelopen twintig jaar is er een shift geweest van open naar de minder invasieve endovasculaire behandeling. Dit betekent dat er bij de patiënt via de liesslagader een opgevouwen endoprothese (buisje met metaal en kunststof) met behulp van röntgenapparatuur in het aneurysma geplaatst wordt zodat het bloed alleen nog door de prothese kan stromen. Hierdoor kan het aneurysma niet meer groeien en niet meer scheuren. Dit is een relatief eenvoudige procedure wanneer het aneurysma gelegen is onder de nierslagaders. Het risico op overlijden na de ingreep daalde tot 0,5%.
Het wordt ingewikkelder wanneer de aorta verbreed is op een moeilijke plaats, bijvoorbeeld op een plaats waar er zijtakken zijn voor de bloedtoevoer van nieren, de darm, de lever, de maag, de milt of de hersenen. Deze aneurysma's kunnen vandaag dus ook via de lies behandeld worden door middel van een op maat gemaakte endoprothese met openingen en zijtakken op de plaats van de slagaders die naar de organen gaan.