Legal tech: basis staat ter discussie

Deze conferentie behandelt kernvragen als: Gaan softwaresystemen straks zelf uitspraak doen in rechtbanken? Hoe zit het met grote uitgevers die de algoritmen verkopen die juridisch zoeken mogelijk maken? Moeten we nieuwe wetgeving voortaan in computercode schrijven?

Deze vragen betreffen het ontwerp en de ontwikkeling van zogenaamde 'legal tech': ICT-systemen die in de rechtspraktijk worden geïntegreerd. Advocatenkantoren maken nu al gebruik van "juridische intelligentie" om relevante jurisprudentie of wetgeving te vinden. Sommige rechtbanken beginnen voorspellende software te gebruiken om hun achterstallige zaken te prioriteren. Wetgevers overwegen het wetgevingsproces te verbeteren door middel van computercode. Dit alles heeft onvermijdelijk gevolgen voor de rechtsbescherming en de checks and balances van de rechtsstaat. Hoewel deze systemen vaak worden verkocht onder de noemer "efficiënter" of zelfs "objectiever (en dus eerlijker)" dan menselijke advocaten, is dit niet vanzelfsprekend.

CRCL22 Conferentie

De conferentie 'Computational Law on Edge' is de eerste van een nieuwe reeks conferenties, genaamd CRCL, wat staat voor 'Cross-disciplinary Research in Computational Law'. De conferentie richt zich op de belangrijkste vragen die op het spel staan en brengt juristen, computerwetenschappers (CS) en wetenschappers in de sociale en geesteswetenschappen (SSH) samen om het gebruik van 'legal techs' te onderzoeken, zie hier het conferentieprogramma.

Wereldwijde thought leaders in recht en computerwetenschap zullen hun gedachten delen in hun keynotes: Virginia Dignum, Emily M. Bender, Frank Pasquale en onze eigen Mireille Hildebrandt (PI van het ERC ADG-project).

Naast deze keynotes zullen negen papers worden besproken die na dubbelblinde peer review zijn geselecteerd voor presentatie op de conferentie. Elk artikel krijgt 45 minuten lang de volle aandacht: na een korte inleiding van de auteur, volgt feedback vanuit een andere discipline en een diepgaande interactie met het publiek (zowel online als in persoon). Dit moet leiden tot een geïnformeerde en geanimeerde discussie, gebaseerd op het feit dat iedereen de papers vooraf heeft gelezen.

Het COHUBICOL-project

De conferentie is één van de outputs van het ERC ADG project van VUB professor Mireille Hildebrandt over 'Tellen als mens in het tijdperk van computationeel recht'. Dit project richt zich op de hierboven gestelde vragen, vanuit een analyse op grondslagen niveau. Het doel van het project is te onderzoeken hoe 'legal tech' de aard van het recht en de rechtsstaat zou kunnen veranderen en hoe rechtsbescherming kan worden gewaarborgd of zelfs heruitgevonden, op basis van een beter begrip van wat deze technologieën wel en niet kunnen.

Online hulpmiddel: een typologie van juridische technologieën

Binnen het kader van hun fundamentele onderzoek heeft het COHUBICOL onderzoeksteam een meer praktisch gericht online tool ontwikkeld om 'legal techs' in kaart te brengen, te vergelijken en te beoordelen. Deze typologie van ‘legal techs’ zal advocaten helpen om te beslissen over investeringen in bijvoorbeeld een juridische zoekmachine of voorspellende software en het zal computerwetenschappers helpen om beter te begrijpen wat het recht vraagt aan automatiseringsondersteuning.

Het typologie-instrument wordt gelanceerd en openbaar gemaakt op 3 november, tijdens de eerste Internationale CRCL-conferentie aan de VUB - het zal beschikbaar worden gesteld via de website van het COHUBICOL-project, zie hier. De Typologie website is ontwikkeld door postdoctoraal onderzoeker Laurence Diver (een voormalig webdeveloper) in nauwe samenwerking met de andere leden van het team, waardoor het project doet wat het belooft: ervoor zorgen dat de ontwerpkeuzes in overeenstemming zijn met de inhoud.

CRCL Tijdschrift

De conferentie wordt georganiseerd in samenwerking met het online Journal on 'Cross-disciplinary Research in Computational Law', waar de papers van de conferentie zullen worden ingediend. Het Journal brengt opnieuw wetenschappelijk onderzoek in LAW, CS en SSH samen. Het format van het Journal inspireerde dat van de conferentie: na dubbelblinde peer review wordt, als een paper wordt geaccepteerd, een replier uitgenodigd van 'de andere' discipline om beknopte feedback te geven waarop de auteur kan reageren, wederom met een kort en bondig slotwoord. Op die manier gaat het tijdschrift een echt interdisciplinair gesprek aan dat de besluitvorming in de rechtspraktijk moet informeren. Het beoogt ook de studie van "legal techs" vanuit het perspectief van het recht, de rechtsfilosofie, de technologiefilosofie en de politieke economie van de zogenaamde "legal services market" mogelijk te maken.

Registratie voor het online bijwonen van de conferentie is nog mogelijk tot 31 oktober (persoonlijke registratie is niet meer mogelijk).