Online, buiten, in de keuken, als (gratis) boek of als bouwset – voor elke leeftijd iets
Begin december besliste het Overlegcomité om de kerstvakantie in het kleuter- en lager onderwijs met een week te vervroegen. Vanaf maandag 20 december gaan de basisscholen dicht en dat drie weken lang. Voor vele ouders is het wederom plannen geblazen, om werk en opvang te combineren, en ook om de kinderen zinvol bezig te houden. De Vrije Universiteit Brussel zet alvast zeven wetenschappelijke activiteiten op een rijtje, die vanuit de huiskamer, in de keuken of buiten kunnen uitgevoerd worden.
VUB-professor wiskunde Ann Dooms:
“Tijdens die weken brengen schermtijd, binnen experimenteren en buitenspelen voor kinderen een welkome afwisseling. Waarom dan niet het nuttige aan het aangename koppelen door die leergierige hersentjes een smakelijk buffet met leuke wetenschap aan te bieden? Met het team wetenschapscommunicatie van de VUB zijn wij alvast op zoek gegaan naar activiteiten die wij ouders en kinderen kunnen aanbieden.”
1. Wetenschappelijke experimenten in de keuken, met VUB-wetenschapsbox
Met de Brusselse wetenschapsbox van de VUB kan je thuis wetenschappelijke experimenten opzetten. Dit gratis doe-het-zelfpakket voor gezinnen omvat een handvol wetenschappelijke activiteiten waarmee kinderen vanaf 6 jaar aan de slag kunnen. Op die manier komen je kinderen op een speelse en praktische wijze in contact met verschillende disciplines uit de wetenschappen, gaande van biologie en wiskunde tot Artificiële Intelligentie en fotonica. De box kan je gratis ophalen in Muntpunt tijdens de openingsuren. En via deze filmpjes kan je ook zonder box aan de slag.
2. Online leerpakketten van de VUB kinderuniversiteit
De VUB kinderuniversiteit heeft drie experimenteer- en leerpakketten samengesteld. Wil je meer wetenschap in huis of in de opvang? Dat kan, met deze kant-en-klare activiteiten van de VUB Kinderuniversiteit, waarmee kinderen zelf kunnen experimenteren, observeren en ontdekken:
3. VUB-stadsspel in Molenbeek
Tijd voor een pauze buiten? Maak op een actieve manier kennis met de Groote Oorlog in Molenbeek, en speel het “Molem’back to the future” stadsspel! Gewapend met een smartphone of tablet trek je de straten in, om zelf uit te zoeken waar vandaag nog de restanten te zien zijn van ons verleden. Wat deed die oorlog met Molenbeek? Welke sociale en politieke veranderingen volgden er na de oorlog? En hoe kunnen we dit verbinden met problemen vandaag? Je speelt dit spel in een klein team (2 tot 5 spelers). Het spel duurt ongeveer twee uur.
4. Toegankelijke wetenschapsboeken van VUB-professoren – voor kinderen en tieners
4.1. Voor kinderen: Van Knal tot Zwijnenstal – ook gratis downloadbaar
Vorig schooljaar stelden VUB-professor fysica Jorgen D'Hondt en auteur Bruno Buteneers hun prenten- en voorleesboek ‘Van knal tot zwijnenstal’ voor. In het kleurrijke boek maken kinderen vanaf vijf jaar kennis met verhaaltjes over het universum en de leefwereld rondom ons. Ook aan de volwassen voorlezer is gedacht, want bij ieder verhaal hoort een kaderstukje met wat meer uitleg. Het boek zelf was gratis beschikbaar voor basisscholen, en meer dan 2.000 leerkrachten ontvingen een exemplaar, dus misschien kun je hem uitlenen tijdens de vakantie. Maar anders vind je alle verhaaltjes ook gratis terug op https://www.vanknaltot.be/verhaaltjes/.
4.2. Voor kinderen: Het grote waterboek
VUB-professor hydrologie Marijke Huysmans schreef, samen met prof. Sarah Garré (Universiteit Luik) en illustrator Wendy Panders, ‘Het Grote Waterboek. Van zwetende planten tot verwoestende tsunami's’. Het is een fascinerend en geïllustreerd weetjesboek over het belang van water op onze planeet, in de natuur en voor de mens. Volgende vragen worden zeker beantwoord: Stromen er ook ondergrondse rivieren? Wat is virtueel water? Hoe werkt waterzuivering? Wanneer krijg je een onweersbui? Waarom moet je water drinken? Wanneer zijn de eerste riolen gebouwd? Het kinderboek over water is recent verschenen bij Lannoo: https://www.lannoo.be/nl/het-grote-waterboek.
4.3. Voor tieners (en hun ouders): Wiskunde
Voor velen staat wiskunde gelijk aan rekenen, worstelen met driehoeksmeetkunde of uitgebreide bewijzen met cijfers én letters. Maar wiskunde wordt niet voor niets ‘de taal van het universum’ genoemd en is veelal onzichtbaar in tal van zaken uit ons dagelijkse leven. VUB-professor wiskunde Ann Dooms toont in haar nieuwe boek ‘Wiskunde’ de kracht en de schoonheid van de mathematica. Ze trekt het vak los van de schoolbanken en katapulteert het recht naar het ‘echte leven’. Van rondsurfen op Netflix en Google over een selfie nemen of betalen met je smartphone tot games en artificiële intelligentie. Te koop bij de boekhandel of online (bvb. https://working-class-heroes-shop.be/collections/wetenschap-en-technologie/products/wiskunde)
5. VUB-bouwset prof. Heliwi
Hoe werkt een windmolen, het stuur van een auto, een mixer, een weegschaal, een kermismolen,…? De beste manier om dit in te zien, is gewoon om het na te bouwen in het klein. VUB-professor wiskunde en informatica An Braeken en Erasmushogeschooldocent Maarten Dequanter ontwikkelden prof. Heliwi tijdens de eerste lockdown. Met de technische bouwset van Prof Heliwi werken kinderen vanaf 6 jaar met technische en mechanische principes uit het dagelijkse leven. Er is keuze uit 60 bouwmodellen. Het pakket is thematisch, betaalbaar en duurzaam. heliwi.com
6. Online: VUB-activiteiten op dagvandewetenschap.be
De Dag van de Wetenschap ging dit jaar volledig digitaal door en daar zijn nog steeds leuke activiteiten te vinden. Je kan bijvoorbeeld in gesprek gaan met een wetenschappelijke chatbot, spelenderwijs bijleren over kanker, of te weten komen wat er gebeurt als het ijs op aarde smelt door de klimaatopwarming. Hier vind je alvast alle activiteiten van de Vrije Universiteit Brussel terug. Tip: je kan bij het zoeken filteren op leeftijdscategorie.
7. Sterk aanbevolen door VUB-team wetenschapscommunicatie:www.ikhebeenvraag.be
Hoe werkt een hologram? Is de ruimte echt oneindig? En van welke ajuin moet je het hardst wenen? Je kan het maar zo gek niet bedenken, of je vraag wordt beantwoord op www.ikhebeenvraag.be, een project gecoördineerd door het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en waarop VUB-professor biomedische wetenschappen Luc Bouwens heel actief is. Op de website kan je terecht met wetenschappelijke vragen over allerlei onderwerpen: biologie, fysica, taal, geschiedenis, enz. Het team achter deze site zorgt ervoor dat je antwoord krijgt van een wetenschapper met kennis terzake.
Ik heb een vraag bestaat ook in boekvorm, en daar deelt de VUB gratis 10 stuks van uit. Stuur een mailtje met de tekst ‘Ik heb een vraag’ naar sammy.leurs@vub.be. De eerste 10 gelukkigen krijgen een gratis boek opgestuurd..