Uit onderzoek onder leiding van klimaatwetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) blijkt dat miljoenen jongeren van vandaag een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan hittegolven, misoogsten, rivieroverstromingen, droogtes, bosbranden en tropische stormen zullen meemaken onder het huidige klimaatbeleid. Als de wereldwijde temperatuur tegen 2100 met 3,5°C stijgt, zal 92% van de kinderen die in 2020 geboren worden, tijdens hun leven te maken krijgen met een ongeëvenaarde blootstelling aan hittegolven, waardoor 111 miljoen kinderen getroffen zullen worden. Als de doelstelling van 1,5°C van het Akkoord van Parijs wordt gehaald, kunnen 49 miljoen kinderen tegen dit risico worden beschermd. Dit is slechts voor één geboortejaar; als we in plaats daarvan rekening houden met alle kinderen die vandaag tussen 5 en 18 jaar oud zijn, worden 1,5 miljard kinderen getroffen in een 3,5°C-scenario en kunnen 654 miljoen kinderen worden beschermd door onder de 1,5°C-drempel te blijven. De studie benadrukt ook dat kinderen met een hoge sociaaleconomische kwetsbaarheid een nog grotere kans lopen om tijdens hun leven blootgesteld te worden aan een ongeëvenaard aantal klimaatextremen. Een grondige beperking van broeikasgasuitstoot is dringend nodig om de levens van kinderen over de hele wereld te beschermen. 

 

Onevenredige last van klimaatverandering voor jongeren 

Klimaatextremen, zoals hittegolven, mislukte oogsten, rivieroverstromingen, tropische cyclonen, bosbranden en droogtes, zullen blijven escaleren naarmate de opwarming van de atmosfeer zich doorzet. De kinderen van vandaag zullen daardoor meer klimaatextremen te verduren krijgen dan welke vorige generatie ook.  

"In 2021 toonden we aan dat kinderen disproportioneel meer zullen worden blootgesteld aan extreme gebeurtenissen, vooral in landen met een laag inkomen. Nu hebben we onderzocht waar de cumulatieve blootstelling aan klimaatextremen gedurende het hele leven veel groter zal zijn dan in een pre-industrieel klimaat", zegt Wim Thiery, professor klimaatwetenschap aan de VUB en coördinator van de studie. 

“In deze nieuwe studie betekent een ongeëvenaard leven dat iemand zonder klimaatverandering minder dan één kans van 1 op 10.000 zou hebben om tijdens zijn leven zoveel klimaatextremen te ervaren”, zegt Dr. Luke Grant, mede hoofdauteur en klimaatwetenschapper aan de VUB en Environment and Climate Change Canada (ECCC). “Dit is een strenge drempel die aangeeft welke populaties geconfronteerd worden met klimaatextremen ver boven het aantal dat verwacht zou kunnen worden zonder door de mens veroorzaakte klimaatverandering.” De drempel varieert per locatie en per type klimaatextreem. 

Door demografische gegevens en voorspellingen van klimaatmodellen voor elke locatie op aarde te combineren, berekenden de onderzoekers het percentage van elke generatie geboren tussen 1960 en 2020 dat tijdens hun leven te maken zal krijgen met een ongeëvenaarde blootstelling aan klimaatextremen (zie figuur 1). 

Generatie-impact van klimaatverandering 

Hoe jonger iemand is, hoe groter de kans op ongeëvenaarde blootstelling aan klimaatextremen. Zelfs als we erin slagen de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C, zal 52% van de kinderen die in 2020 geboren worden, te maken krijgen met een ongekende blootstelling aan hittegolven, vergeleken met slechts 16% van de kinderen die in 1960 geboren zijn. Voor hittegolven is het effect vooral uitgesproken voor kinderen die geboren zijn na 1980, wanneer klimaatveranderingsscenario's in toenemende mate de blootstellingsniveaus dicteren. 

"Als we ons klimaat stabiliseren rond 1,5 °C boven de pre-industriële temperaturen, zal ongeveer de helft van de kinderen van vandaag in hun leven blootgesteld worden aan een ongeëvenaard aantal hittegolven. Bij een scenario van 3,5 °C zal meer dan 90 procent een ongeëvenaard leven leiden", waarschuwt Grant. "Hetzelfde beeld komt naar voren voor andere onderzochte klimaatextremen, zij het met een iets lager getroffen deel van de bevolking. Toch worden dezelfde oneerlijke generatieverschillen in ongeëvenaarde blootstelling waargenomen." Kinderen in tropische landen zullen de zwaarste last dragen in een 1,5°C-scenario. In scenario's met een hoge uitstoot krijgen echter bijna alle kinderen wereldwijd te maken met het vooruitzicht van een ongeëvenaard leven qua hittegolven (zie figuur 2). 

 

 

 

Kwetsbaarheid voor het klimaat en sociale onrechtvaardigheid 

De studie belicht ook de sociale onrechtvaardigheid van de klimaatverandering en de gevolgen ervan. Bij het huidige klimaatbeleid zullen de sociaaleconomisch meest kwetsbare kinderen die in 2020 geboren worden bijna allemaal (95%) in hun leven een ongeëvenaarde blootstelling aan hittegolven doormaken, tegenover 78% voor de minst kwetsbare groep. "Juist de meest kwetsbare kinderen ervaren de ergste escalatie van klimaatextremen. Met beperkte middelen en aanpassingsmogelijkheden lopen zij onevenredig grote risico's", zegt Thiery. 

 

Dringende behoefte aan wereldwijde klimaatactie 

In de aanloop naar COP30 (de UN klimaatconferentie in november 2025) in Brazilië moeten landen bijgewerkte klimaatplannen indienen. Met het huidige beleid zou de opwarming van de aarde deze eeuw ongeveer 2,7 °C bereiken. Dit onderzoek en het bijbehorende rapport van Save The Children benadrukken de urgentie om de opwarming van de aarde onder de 1,5 °C te houden voor de kinderen van vandaag en morgen. 

Inger Ashing, CEO van Save the Children International, zegt hierover: "Over de hele wereld zijn kinderen de dupe van een crisis waar zij niet verantwoordelijk voor zijn. Gevaarlijke hitte die hun gezondheid en leven in gevaar brengt, cyclonen die hun huizen en scholen verwoesten, sluipende droogte die gewassen doet verschrompelen en doet krimpen wat er op hun bord ligt. Te midden van dit dagelijkse ritme van rampen smeken kinderen ons om niet op te geven. Dit nieuwe onderzoek toont aan dat er nog hoop is, maar alleen als we snel en ambitieus handelen om de opwarming snel te beperken tot 1,5 graden Celsius en kinderen echt centraal stellen in onze reactie op klimaatverandering."  

“Nu de wereldwijde uitstoot nog steeds toeneemt en de planeet nog maar 0,2 °C verwijderd is van de drempel van 1,5 °C, moeten de wereldleiders in actie komen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de klimaatlast voor de jeugd van vandaag te verlichten”, besluit Thiery. 

Overzicht van de cijfers

De cijfers in het rapport van Save the Children richten zich op één geboortecohort: kinderen geboren in 2020, de vijfjarigen van nu. Klimaatextremen zullen alle generaties treffen, maar vooral kinderen. Daarom volgen hieronder cijfers die rekening houden met alle kinderen die vandaag (in 2025) tussen 5 en 18 jaar oud zijn, wat neerkomt op een totale populatie van 1,69 miljard kinderen. 

 

Hittegolven 

Bij een scenario van 1,5 °C zullen 855 miljoen kinderen in de leeftijd van 5-18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan hittegolven ondervinden. 

Bij een scenario van 2,7 °C zullen 1353 miljoen kinderen in de leeftijd van 5-18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan hittegolven ondervinden. 

Bij een scenario van 3,5 °C zullen 1509 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 hun hele leven blootgesteld aan hittegolven. 

 

Mislukte oogsten 

In een scenario van 1,5 °C zullen 316 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan mislukte oogsten ondervinden. 

In een scenario van 2,7 °C zullen 400 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan mislukte oogsten ondervinden. 

In een scenario van 3,5 °C zullen 431 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan mislukte oogsten ondervinden. 

 

Bosbranden 

In een scenario van 1,5 °C zullen 119 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan bosbranden ondervinden. 

In een scenario van 2,7 °C zullen 134 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan bosbranden ondervinden. 

In een scenario van 3,5 °C zullen 147 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan bosbranden ondervinden . 

 

Droogte 

In een scenario van 1,5 °C zullen 89 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 hun een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan droogte ondervinden. 

In een scenario van 2,7 °C zullen 111 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan droogte ondervinden. 

In een scenario van 3,5 °C zullen 116 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan droogte ondervinden. 

 

Rivieroverstromingen 

In een scenario van 1,5 °C zullen 132 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan rivieroverstromingen ondervinden. 

In een scenario van 2,7 °C zullen 188 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan rivieroverstromingen ondervinden . 

In een scenario van 3,5 °C zullen 191 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan rivieroverstromingen ondervinden. 

 

Tropische cyclonen  

In een scenario van 1,5 °C zullen 101 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan tropische cyclonen ondervinden. 

In een scenario van 2,7 °C zullen 163 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan tropische cyclonen ondervinden. 

In een scenario van 3,5 °C zullen 163 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar in 2025 een ongeëvenaarde levenslange blootstelling aan tropische cyclonen ondervinden. 

Referenties:

Publicatie in Nature: https://www.nature.com/articles/s41586-025-08907-1

Save The Children Report: https://resourcecentre.savethechildren.net/document/born-into-the-climate-crisis-2-an-unprecedented-life-protecting-childrens-rights/