Dario FO (°1926 - 2016)
Beroep: Toneelschrijver, regisseur, acteur
Nationaliteit: Italiaan
Waarom een eredoctoraat?
In 2001 neemt theaterauteur Dario Fo het eredoctoraat van de VUB in ontvangst.
Het spel van het spelen
Dario Fo zette gedurende zijn carrière heikele en vooruitstrevende onderwerpen op de planken, gaf klank en beeld aan de gedachten die heersten maar daarom niet uitgesproken werden.
Zijn onafhankelijke visie en sociaal bewogen geest zijn een fascinatie voor de VUB.
Ze ondersteunen het Brusselse universitaire gedachtegoed en nodigen tot op vandaag uit tot het vermijden van oogklepperij en hokjesdenken.
Leven is niet eindeloos. Tijd vliegt, als een verrimpeld cliché met veel herkenning maar weinig bijval. Things are what they are. Dan liggen de dingen in eigen handen.
Dario Fo bracht zijn passie en plein public. Omdat hij stilstond bij beperktheid, remmingen in het algemeen. Van tijd, van mogelijkheden, van creatieve extravanganza. Maar passie behoeft geen stop. Benut opportuniteiten, zodat die postuum blijven bestaan. Om te beroeren, te ontroeren en te zeggen: ‘Stop, ik sta stil, ik denk na, en ik vervolg mijn eigen weg.’
Niet alledaags
Dario Fo: de meest getalenteerde politieke clown van europa. Een rebel, een cabaretier, een minstreel.
Nobelprijs voor literatuur 1997
De eerste nobelprijswinnaar in zijn klasse die enkel toneelstukken schreef.
"Know how to live the time that is given you."
Over zijn carrière
Fo's verhaal: Vertel me
24 maart 1926. In Sangiano, een stadje aan het oogstrelende Lago Maggiore in de provincie Varese, wordt Dario Fo geboren. Zijn vader speelt in een amateurtheatergezelschap, zijn moeder zet (in de jaren zeventig) een boek op haar naam, uitgegeven door de prestigieuze uitgeverij 'Einaudi'. De appel valt niet ver van de boom. Dario’s grootvader heeft een boerderij, waar de kleine Fo zijn vakanties doorbrengt. Om zijn landbouwproducten aan de man te brengen, intrigeert opa Fo zijn klanten met de meest fascinerende anekdotes. Het is daar dat Dario het verhalen vertellen leert.
Het gezin Fo verhuist vaak omdat dat nodig is voor het (spoorweg)beroep van vader. Maar waar de Fo’s ook gaan: de culturele setting blijft. Dario groeit op in een sfeer van verhalen. In lokale herbergen luistert hij ademloos naar de vertelsels van glasblazers en vissers, die scherpe politieke satire niet schuwen.
Het wordt 1940 en Dario gaat studeren in Milaan. Hij belandt tegen het einde van WOII in het leger, ontsnapt daar en verbergt zich de laatste oorlogsmaanden op een zolderkamer vooraleer terug te keren naar de universiteit. Zijn aandacht gaat naar theaterdecorontwerp en hij begint monologen te improviseren.
In de naoorlogse jaren kent het Italiaanse theater een stevige revolutie. Het nieuwe fenomeen 'piccoli teatri' (kleine theaters) komt op. Dario is helemaal in de ban van deze bruisende trend en wordt een fervente theaterganger. Hij maakt er nieuwe (bekende) vrienden en entertaint hen met de verhalen die hij hoorde tijdens zijn jeugd.
Het is zomer in 1950. Dario ontmoet acteur en regisseur Franco Parenti, die hem enthousiast uitnodigt in zijn theatergezelschap. Dario treedt op in zijn variétéshows en in die periode ziet hij – op foto’s – voor het eerst Franca Rame. Hij is meteen het noorden kwijt en weet: zij wordt later zijn vrouw. De real-life-ontmoeting laat niet lang op zich wachten. Tijdens de voorbereidingen van 'Sette giorni a Milano' van Spiller en Carosso, waar ze allebei aan werken, botsen ze als bij toeval tegen elkaar. Niet veel later zijn ze verloofd.
Ze trouwen en ze stampen theatergroep Nuova Scena uit de grond. Het koppel voert hun stukken op in arbeidersomgevingen: fabrieksloodsen, arbeidershuizen en vrouwenhuizen. Hun duizendkoppige publiek bevindt zich onderaan de sociale ladder. Dario Fo neemt het voor hen op, wil hen via theater de werkelijkheid beter laten begrijpen. Hij baseert zich daarvoor op de 'commedia dell’arte', improvisatietheater dat naast grappen en grollen ook komaf maakt met de heersende klasse.
Fo bedenkt monologen, maakt satirische voorstellingen, krijgt te maken met censuur, werkt mee aan verschillende filmscriptprojecten. Een schier eindeloze lijst van creaties. Na de terroristische aanslag op de Banca Nazionale dell'Agricoltura in Milaan in ’69, schrijft en produceert Dario Fo een van zijn beroemdste stukken 'Morte accidentale di un anarchico' oftewel 'Accidental Death of an Anarchist'.
Dario Fo krijgt ook in Nederland, bij de opera, bekendheid met Rossini’s 'Il barbiere di Siviglia'. In België werken veel bekende acteurs, waaronder Jan Decleir, zijn rollen uit. De monoloog 'Het eerste mirakel van het kindeke Jezus' is een van zijn bekendste uitvoeringen. Fo is actief betrokken bij de geboorte van de Vlaamse theatergroep 'Internationale Nieuwe Scène'. Het gezelschap produceert Fo’s bekende toneelstuk 'Mistero Buffo'.
Fo rust ook niet op zijn politieke lauweren. Hij ambieert een burgemeesterspositie in Milaan, doet mee aan de voorverkiezingen in 2006, maar verliest.
13 oktober 2016. Op de dag waarop zanger Bob Dylan de Nobelprijs voor Literatuur krijgt toegewezen, verruilt Dario Fo in een ziekenhuis in Milaan het aardse voor het hemelse bestaan. The end, of fine, zoals dat ook in zijn stukken werd aangegeven.
Accidental Death of an Anarchist
Na de terroristische bankaanslag in milaan in ’69, schrijft en produceert dario fo een van zijn beroemdste stukken 'morte accidentale di un anarchico'.
Nuova Scena
Fo baseert zich op de 'commedia dell’arte'.
Mistero Buffo
Hij is actief betrokken bij de geboorte van de vlaamse theatergroep 'internationale nieuwe scène'.
Wat is een eredoctoraat?
Sinds 1978 reikt de VUB elk jaar eredoctoraten uit aan persoonlijkheden met de meest diverse achtergronden die zich op een opmerkelijke manier hebben ingezet voor hun vakgebied en voor de maatschappij. Vanaf dit plechtige moment van erkenning dragen zij de eretitel van Doctor Honoris Causa van de VUB.