In 2015 richtte dr. Liesbeth van Oeffelen BiosenSource, een spin-offbedrijf van VUB en imec, op met als doel een meettoestel verder te ontwikkelen, waarmee onderzoekers zeer snel en eenvoudig biomoleculaire interacties kunnen karakteriseren, gebruik makend van nanoporietechnologie. Dit ging niet van de ene dag op de andere, van kiem tot oprichting ging hier een jarenlange groeiperiode aan vooraf.
Wanneer begon het idee te rijpen om een eigen bedrijf op te starten?
Pas tijdens mijn doctoraat. Hier ging eerst een heel proces aan vooraf. Als burgerlijk ingenieur wou ik ‘iets’ gaan doen in de biologie met mogelijk medische toepassingen. Bij mijn zoektocht naar een masterthesisonderwerp kwam ik bij de microbiologie terecht . Dat gaf wel een beetje een cultuurshock als burgerlijk ingenieur tussen de bio-ingenieurs! De meetprocessen, bv. om interacties tussen proteïnen en DNA te bestuderen, zijn veel minder nauwkeurig en vergen veel meer tijd dan typische meetprocessen waar ik als ingenieur mee vertrouwd was.
Na mijn masterthesis heb ik een jaar onderzoek verricht in de bio-informatica, waarna ik mijn onderzoek geheroriënteerd heb naar nanoporietechnologie, wat toen nog in de kinderschoenen stond. Hier heb ik 2 jaar op verder gewerkt. In die periode had ik het idee gekregen om nanoporieën te gebruiken om sneller en nauwkeuriger interacties tussen proteïnen en DNA te bestuderen, en heb ik een FWO-beurs aangevraagd om verder onderzoek te kunnen uitvoeren.
En zo is dat idee om een eigen bedrijf te starten, beginnen te rijpen. Voordien had ik nooit gedacht dat ondernemerschap iets voor mij zou zijn. Bedrijven interesseerden me niet echt, dat ging alleen maar om het geld. Tot op het moment dat je verder denkt. Als je een toestel wil ontwikkelen waarmee je wereldwijd je steentje aan wetenschappelijk onderzoek wil bijdragen, kom je automatisch bij een eigen bedrijf uit. In samenwerking met een bestaand bedrijf het toestel verder ontwikkelen, leek niet echt een optie. Ik wou ook de touwtjes in eigen handen houden en dat is me door een eigen bedrijf op te starten wel gelukt. Uiteindelijk heb ik 8 jaar doctoraatsonderzoek gedaan en dat gaf me ook de tijd om het idee te doen rijpen.
Je neemt dan de beslissing om een bedrijf op te starten. Hoe heb je dat aangepakt?
Vanaf het begin was het niet mijn bedoeling om een bedrijf op te richten en het op termijn te verkopen. Ik heb daar heel veel over nagedacht. Het wordt bijna als een evidentie beschouwd dat je venture capital ophaalt en dat je een exit-strategie hebt. Ik vond dat niet vanzelfsprekend. Ik wou iets opbouwen en ervoor zorgen dat het rendabel werd, en dat de opbrengsten zouden worden gebruikt om weer iets nieuws te ontwikkelen. Omdat mijn meettoestel nog verder moest ontwikkeld worden, had ik financiering nodig. Ik wou echter onafhankelijk blijven, dus ben ik eerst begonnen met consultancy en heb ik daarnaast een software voor kwaliteitscontrole in medische laboratoria ontwikkeld, die ik samen met Roche Diagnostics op de markt heb gezet. Onderzoek & ontwikkeling blijft echter een onvoorspelbaar gegeven. De vraag is ook hoever ga je hiermee door? Blijf ik verder investeren? Een vraag die normaal door een investeerder gesteld wordt, maar die je nu zelf moet beantwoorden. De grens ligt veel verder dan bij een externe investeerder omdat er een ander soort motivatie achter zit natuurlijk.
Je hebt niet het gewone traject gevolgd, je bent bijvoorbeeld niet op zoek gegaan naar venture capital. Wat met het patenteren van je technologie, ben je hier ook van het gebruikelijke pad afgeweken?
Mijn toestel is inderdaad niet gepatenteerd. Niet iedereen vindt het evident om op solid-state nanoporietechnologie te gaan werken. Er is een hoog risco aan verbonden en er wordt niet snel in geïnvesteerd. Op een bepaald moment was er een hype rond solid-state, maar dan bleek het toch veel ingewikkelder dan verwacht. Dat neemt gewoon enorm veel tijd en energie in beslag. Veel van de knowhow wordt ook gewoon geheim gehouden, wel met het idee om op een gegeven moment te patenteren.
De O&O die ik nu doe, had ik ook onmogelijk kunnen doen aan de universiteit, want je zit met publicaties. Voordat je patenteert, moet je ook zien dat je ver genoeg staat, dat je iets reproduceerbaar kan maken. We hebben bij BiosenSource dan ook veel tijd gestoken in een eigen productielijn. Eens je patenteert, zit je met het gegeven dat je beschermde periode van 20 jaar begint te lopen, maar ook dat je novelty destroying voor jezelf kan zijn als je nadien nog aanpassingen doet. Eens je een prototype hebt dat volledig functioneel is en je ziet dat je er potentiële klanten voor hebt, is het een goed idee om te patenteren. Dan weet je ook dat het zal renderen.
Werk je momenteel nog samen met de VUB?
Zeker, ik werk momenteel samen met Eveline Peeters, uit de onderzoeksgroep Microbiologie, waar ik ook mijn doctoraat heb gedaan. Mijn idee om een toestel te ontwikkelen is ook vanuit mijn ervaring als masterthesisstudent daar ontstaan. Ik wou dus een toestel ontwikkelen waarmee ze veel sneller konden werken dan met de huidige technologie. Momenteel werken we volop verder aan de reproduceerbaarheid van de metingen met het toestel.
Als doctoraatsstudent had je geen ervaring op het vlak van business management. Hoe heb je dit opgelost?
Aan de VUB heb ik de starterseminaries gevolgd waar ik toch wat basiskennis opdeed. Ik heb ook meegedaan aan businessplanwedstrijden Battle of the Talents en Bizidee. Na mijn doctoraat aan de VUB wist ik dat ik zelfstandige wou worden en dat ik – om te beginnen – via consultancy voor inkomsten wou zorgen om mijn onderzoek te kunnen verderzetten, maar ik wist nog niet goed hoe ik dat zou doen. Daarom ging ik op zoek naar mogelijke begeleidingstrajecten. Zo ben ik terecht gekomen in het Starterslabo en Start-it KBC. Ook bij VOKA kreeg ik ondersteuning. Je wil als ondernemer starten, maar je hebt geen kapitaal, geen intellectuele eigendom en bovendien geen inkomen. Ik heb verschillende trajecten gevolgd en vond dat zeer nuttig. Via consultancy kon ik basiservaring opdoen en voor inkomsten zorgen. Bovendien had ik al enkele jaren gespaard om zo mijn eigen kapitaal te kunnen inbrengen. De volgende stap was dan de ontwikkeling van software samen met Roche Diagnostics. Maar het uiteindelijke doel is de verdere ontwikkeling van mijn meettoestel.
Wat drijft je als ondernemer?
Toch wel het feit dat je iets kan bijdragen aan de samenleving.
Welke goeie raad kan je startende ondernemers meegeven?
Ik denk dat een van de belangrijkste zaken is dat je jezelf niet uit het oog mag verliezen. Besef op voorhand dat als je iets in de markt wil zetten, je heel lang zal moeten kunnen volhouden. Het gaat er niet over om het product kost wat kost in de markt te zetten, maar vooral hoe je dit op jouw manier kan doen. Blijf trouw aan jezelf! Het is uiteindelijk jouw idee, jouw bedrijf!
Contact:
Liesbeth van Oeffelen, BiosenSource
Entrepreneur in Bioinformatics and Device Engineering
liesbeh@biosensource.com
www.biosensource.com