Omdat de gevangenis van Brugge geen alleenstaand geval is, doet Klasbak vzw, het kenniscentrum voor leren en detentie, een warme oproep aan Minister Koen Geens om een dringende, maar wel structurele oplossing te zoeken voor dit aanslepende probleem. Gedetineerden moeten toegang blijven krijgen tot onderwijs, opleiding en vorming. Er zijn vele organisaties aanwezig in de gevangenissen, mét een kwalitatief aanbod. Geef hen de toegang en ruimte om hun cursussen te kunnen organiseren. Het is van uiterst belang dat gedetineerden hun detentietijd zinvol kunnen invullen. De activiteiten dragen bij tot een leefbaar klimaat binnen de gevangenissen en bereiden gedetineerden voor op hun re-integratie. En daar wint iedereen bij, de (ex) gedetineerde, zijn familie én de samenleving.
Dringend nood aan een structurele oplossing
De situatie in Brugge komt voornamelijk door een gebrek aan personeel. Gedetineerden die in een groepsregime zitten hebben in de plaats van de vormingsactiviteiten wel een extra wandelmoment gekregen, maar hebben al een jaar geen toegang meer tot onderwijs – en vormingscursussen. De heropstart is voorlopig voorzien op 1 januari 2018, maar dit wordt in oktober nog geëvalueerd.
Gedetineerden die tijdens hun detentieperiode een cursus volgen, hebben 13% meer kans hebben op tewerkstelling na vrijlating
Vanuit Klasbak maken wij ons dus ernstige zorgen over deze situatie. Brugge is zelfs niet de enige gevangenis waarin de activiteiten afgeschaft worden. Ook in de gevangenis van Sint-Gillis hebben gedetineerden het bijna 2 jaar moeten stellen zonder onderwijs en beroepsopleidingen. Dit kwam voornamelijk door (eenzijdige) vakbondsacties. Sinds februari 2017 zijn daar wel terug een aantal educatieve cursussen opgestart. Momenteel zijn er (nog) geen langere acties in andere gevangenissen, maar op verschillende plaatsen ‘rommelt’ men wel met kortere acties. Zo kende Leuven-Centraal reeds een spontane staking en stakingsaanzegging, in Ruiselede was er een staking wegens het week-week regime en in Gent is er een akkoord tussen de vakbond en directie om de opstart van de activiteiten uit te stellen. Ook in deze 3 gevangenissen komt de vlotte opstart van het schooljaar dus in het gedang.
Onderwijs aan gevangenen levert echter heel wat voordelen op. Onderzoekers uit Amerika hebben een analyse gemaakt van de effectiviteit van educatie tijdens detentie o.b.v. 58 eerdere onderzoeken. Hieruit blijkt dat gedetineerden die tijdens hun detentieperiode een cursus hebben gevolgd 13% meer kans hebben op tewerkstelling na vrijlating én 43% minder kans hebben om te recidiveren dan gedetineerden die geen onderwijs volgden.
De Vlaamse Gemeenschap heeft de bevoegdheid onderwijs en vormingen te organiseren in de Vlaamse en Brusselse gevangenissen. Justitie – op federaal niveau – moet dan weer toelaten dat de gemeenschappen deze activiteiten kunnen organiseren. En daar loopt het al enige tijd mis.