Aan de VUB studeerde Mentor & Professional Koen Broucke (56) Geschiedenis. Vandaag stelt de kunstenaar zijn installatie "The Library" tentoon in het S.M.A.K. in Gent. ‘Bij tekenen en schilderen komen hoofd en hart samen. In de echt goede wetenschappen is dat net hetzelfde.’ (Foto: Sigrid Geldhof)
Wil je net als Koen Geschiedenis studeren? Ontdek dan snel de opleiding. Ben je gebeten door zijn profiel na het lezen van dit artikel? Contacteer hem dan zeker via LinkedIn!
Hoe kwam je erbij Geschiedenis te studeren?
‘Als kind wist ik al dat ik Geschiedenis wilde studeren. Ik ontdekte dat ik een soort historisch zintuig had en momenten uit het verleden heel helder zag. Ik herinner me dat ik als kind met mijn ouders mee naar een veiling ging, waar zij een zilveren servies wilden kopen. Eens thuis huilde ik en smeekte ik mijn ouders om hier niet op te bieden. Ik kon mij zo levendig voorstellen van wie dit zilver was en hen precies bijna aanraken. Toen ik mijn ouders vroeg vanwaar deze objecten kwamen, vertelden ze mij dat deze van overleden mensen waren geweest. Vandaag hou ik ervan om op veilingen en tweedehandsmarkten boeken en kunst te verzamelen.’
Je startte je bachelor in Antwerpen en koos voor je master voor de VUB, om welke reden?
‘Antwerpen was het dichtstbijzijnde en een logische keuze. Dat de universiteit in het historische centrum lag, vond ik een pluspunt. Na mijn bachelor wilde ik naar de hoofdstad, waar ik als kunstliefhebber wekelijks musea kon bezoeken. Ik zat er niet op kot en vertoefde een drietal dagen per week in Brussel. De rest van de tijd spendeerde ik voornamelijk in de bibliotheken van andere steden als Antwerpen en Gent.’
Is er een bepaalde prof of les die je altijd zal bijblijven?
‘Mijn keuzevakken zoals Cultuur- en Kunstgeschiedenis zijn heel belangrijk geweest, net zoals de capita selecta uit de Muziekgeschiedenis. Ook Prof. Simon Michael Namenwirth had een grote invloed op mij. Regelmatig kwamen we met een vijftal studenten samen op zijn bureau waar hij ons levendig over Gustav Mahler vertelde. Toen ging er voor mij een wereld open en besliste ik dat ik kunstenaar wilde worden. Niet alleen beeldend, maar ook muzikaal. De historische methode leerde ik op een strenge en academische manier van mijn promotor en toenmalig rector Els Witte. Dat was niet altijd even ludiek, maar wel heel vruchtbaar.’
Tips & tricks voor studenten
De studiekeuze
‘Het is heel belangrijk voor studenten om naar zichzelf te luisteren en hun hart te volgen. Toen ik Geschiedenis ging studeren werd er mij verteld dat daar geen jobs in te vinden waren, maar dit is net een fundamentele basisopleiding. Je krijgt de historische en kritische methode in de vingers, iets dat ook voor journalisten, filosofen, dokters en advocaten dagelijkse kost is.’
‘Daarnaast zou iedereen ook moeten leren tekenen. Het vertraagt en bevordert je aandacht voor de kleine dingen. Ik ben er zeker van dat je ‘s morgens meer leert van een eierdopje te tekenen dan door je smartphone te scrollen. Bij het tekenen heb je de kans om een object grondig te bestuderen en inzicht in de wereld te verwerven op een speelse manier. Met je handen bezig zijn, geeft ook rust.’
Heb je tips voor de startende kunstenaar?
‘Deel datgene waar je mee bezig bent op sociale media en maak het zo kenbaar rondom jou. Het voordeel vandaag is dat je minder afhankelijk bent van de pers, die niet altijd even toegankelijk is. Sociale media blijft een virtuele wereld die je kan afleiden van echte creatie. Het is dus belangrijk om daarnaast een rustige en niet-virtuele basis te hebben. Ik hoorde onlangs nog in een interview met Virginie Platteau hoe je stilte nodig hebt om tot creatie te komen. En creatie is een belangrijk onderdeel van wie we zijn als mens. Ik zou eens moeten opzoeken of het tot één van de fundamentele rechten van de mens behoort (lacht).’
Van Geschiedenis naar de Kunsten
Hoe ben je na je studies Geschiedenis in de kunsten terechtgekomen?
‘Toen ik aan de universiteit zat, was Geschiedenis sterk verwetenschappelijkt en gerelateerd aan wetenschappelijke modellen uit Economie en Sociologie. In het onderzoek was er weinig ruimte voor beeld, poëzie en het verhalende. Dit vond ik heel jammer, want net daarvoor koos ik Geschiedenis. Omdat ik dat verhalende zo mistte, vatte ik tijdens de tweede zit in mijn laatste jaar - in die tijd werkte iedereen op dat moment zijn of haar thesis af - schilderkunst aan de kunstacademie in Antwerpen aan. Wanneer ik daarop terugkijk was dat een logische keuze: als kind tekende ik al stripverhalen en tijdens het blokken tekende en schilderde ik vaak.’
Uiteindelijk kom je toch nog in het academische terecht via een doctoraatsstudie.
‘In 2010 besefte ik dat ik nog steeds een historicus was omdat het geschiedkundige steeds in mijn werken terugkomt. In 2014 startte ik mijn doctoraat “Onder de roze duisternis van het slagveld, een artistieke zoektocht naar de atmosferische lagen van de geschiedenis”. Ik wandelde en ging jarenlang tekenen op historische plekken. Op die manier kon ik een laag toevoegen aan wat de geschiedkundigen niet in hun onderzoek betrekken. Via dat doctoraat kon ik de methode van historisch onderzoek op een beeldende en verhalende manier brengen. Ik vond het boeiend om via deze insteek terug de link te leggen met de academische wereld. In de jaren ‘80 was het heel erg hoofd en voor mij was dat tekenen een moment waar hart en hoofd samenkwamen.’
Hoe zie jij de relatie tussen kunst en wetenschap?
‘Ik zie geen verschil tussen wetenschap en kunst. Een goede wetenschapper werkt met zijn hart en ook bij goede kunst komen hart en hoofd samen. Verwondering en passie komen uit het hart, het hoofd streeft winstbejag en carrièristische plannen na. Wie alleen vanuit het hoofd werkt komt in een doodlopend straatje terecht en is vooral interessant voor zichzelf. ’
Wat heb je nog kunnen meenemen in de Kunsten vanuit je opleiding Geschiedenis?
‘Ik heb veel aan de historische methode die je kritisch leert kijken naar wat je voorgeschoteld krijgt. Het leert je om je eigen emoties aan de kant te zetten en niet alleen te lezen wat je wilt lezen. Bij een foutief bericht op sociale media bijvoorbeeld kan je door een analyse van de inhoud en vorm onderscheiden wanneer iets wel of niet klopt.’
Hoe ziet een doordeweekse werkdag op je job eruit?
‘Ik hou van regelmaat en van rituelen. Ik sta rustig op en ga wandelen. Daarna begin ik te tekenen en te schilderen. Mijn schilderwerken bestaan uit veel lagen die elk op hun beurt moeten drogen. In de momenten dat ze drogen denk ik na over wat ik heb gemaakt. Het fysieke schilderen is best beperkt en de rol van het wandelen is van groot belang omdat ik dan veel reflecteer. Aan het einde van de dag ga ik graag zwemmen in de buurt. Deze ideale dag lukt niet altijd omdat ik ook ruimte maak voor interviews en communicatie.’
Kan je me meer vertellen over je schilderproces?
‘Schilderen is heel intuïtief, je doet dit vanuit gevoel en ervaring. Ik heb een geoefend hand door zo’n 30 à 35 jaar praktijkervaring. Talent is meegenomen maar niet primordiaal. Waar ik vandaag sta, komt door het dagelijkse oefenen. Een wielrenner gaat de Tour de France niet winnen wanneer die niet elke dag traint.’
Nu stelt u The Library tentoon in het S.M.A.K. in Gent? *
‘De installatie The Library is een monumentale bibliotheek met een verzameling van meer dan 2.000 boeken waarrond mijn schilderijen, tekeningen en schetsboeken worden getoond. Het begon met een conversatie met S.M.A.K.-directeur Philippe Van Cauteren naar aanleiding van een schenking aan het museum en dit evolueerde in een zevenjarige dialoog over hoe mijn werk best getoond kon worden. Mijn werk zit niet alleen in kunstwerken, maar ook in de ruimte tussen creatieve bronnen en creatieve resultaten. The Library tracht deze tussenruimte en mijn artistiek denken weer te geven.'
Hoe ziet u de toekomst?
‘Ik ben fulltime bezig met kunst en het is niet onbelangrijk om ook met het economische aspect rekening te houden en een basis te hebben. Ik ben nu tentoonstellingen in 2023 en 2024 aan het plannen en dat geeft rust omdat je weet dat er uit die projecten inkomsten gegenereerd worden. Het is leuk dat ik bij mijn eerste tentoonstelling mensen heb leren kennen waardoor ik op twee nieuwe tentoonstellingen kon rekenen. En dat is zo blijven verdergegaan. Mijn netwerk breidt steeds uit. Dat leidt tot nieuwe kansen en geeft mij de mogelijkheid keuzes te maken.'
#DeWereldHeeftJeNodig
Hoe draag je als kunstenaar bij aan een betere wereld?
‘Tijdens de lockdown schreef ik gedachten bij kunstwerken en publiceerde ik die op mijn website en sociale media. Het mooie is dat je dankzij het digitale de dingen die je noteert in notitieboekjes en op doek, kan samenbrengen op een systematische en permanente manier. Ik kreeg veel berichten van mensen die getuigden hoeveel deugd hen dat deed. Dit motiveerde mij om verder te doen. Ik verzamelde deze berichten in het boek “Het geheugen van sneeuw. Geschilderd dagboek 2013-2021” , omdat papier een bepaalde traagheid en rust heeft dat het digitale niet heeft. Ook hier reageerden mensen: het was leuk om te horen dat sommigen bijvoorbeeld één pagina lazen bij het ontbijt om de dag te starten, terwijl anderen dit steeds ‘s avonds deden om de dag af te sluiten.'
‘Ik geloof dat je als mens een voorbeeld kan zijn door de manier waarop je zelf in het leven staat en creëert. Ik heb gaandeweg gemerkt dat mensen meer hebben aan existentiële inzichten die ontstaan door met creatie bezig te zijn, dan met de kunstwerken als dusdanig. Die inzichten zitten uiteraard ook in de kunstwerken en dat is waarschijnlijk de reden waarom mensen kunst kopen.’
Wil je net als Koen Geschiedenis studeren? Ontdek dan snel de opleiding. Ben je gebeten door zijn profiel na het lezen van dit artikel? Contacteer hem dan zeker via LinkedIn!
* The Library is nog tot en met 30 januari te bezichtigen in het S.M.A.K. Snelle beslissers (laatste plaatsen) kunnen de tentoonstelling ontdekken tijdens een rondleiding met de kunstenaar op 20 november. Inschrijven via koenbroucke.com.