Belgische journalist en oorlogscorrespondent Rudi Vranckx (1959) staat bekend om zijn uitgebreide verslaggeving over conflictgebieden wereldwijd. Hij deed verslag van talloze conflicten, waaronder die in Irak, Syrië, Libië, Afghanistan en de Balkan, voor diverse media zoals VRT, CNN en BBC. Vranckx heeft talloze prijzen gewonnen voor zijn journalistiek, waaronder de Prix Bayeux-Calvados voor Oorlogscorrespondenten en de Vlaamse Televisie Ster. Hij is tevens auteur van diverse boeken over oorlog en conflict. Tijdens Difference Day 2019 kreeg hij een eredoctoraat van de VUB en ULB.
Eredoctoraat Difference Day for Freedom of Expression 2019
In 1988 begon Vranckx bij de BRT-radionieuwsdienst, kort daarop stapte hij over naar de televisieredactie. In 1989 kreeg hij zijn eerste grote opdracht als oorlogsverslaggever in Roemenië tijdens de val van dictator Nicolae Ceaușescu. Daarna volgden de Golfoorlog van 1990-1991, de Joegoslavische oorlogen en de grote conflicten in het Midden-Oosten. Tijdens de hevige protesten in 2011 tegen het regime van president Moebarak in Egypte bleef hij als een van de laatste Europese journalisten ter plekke. Daarna bezocht hij met een ploeg van de VRT de steden Al Bayda en Benghazi in Libië waar een hevige strijd woedde tussen voor- en tegenstanders van Moammar al-Qadhafi. Begin 2012 raakte Vranckx betrokken bij een aanslag in Syrië die het leven kostte aan een Franse collega-journalist, Gilles Jacquier.
Voor zijn werk kreeg Vranckx veel erkenning. In 2012 werd hij benoemd tot ambassadeur voor de vrede door Pax Christi Vlaanderen. In 2018 tot Journalist voor de Vrede door het Humanistisch Vredesberaad en in 2018 ontving hij de Carnegie Wateler Vredesprijs voor zijn buitengewone moed en toewijding die hij laat zien bij zijn verslaggeving en zijn betrokkenheid bij het lot van de slachtoffers van conflicten. Zo zamelde Vranckx muziekinstrumenten in voor een door IS verwoeste muziekschool in de Iraakse stad Mosoel. Na zijn eredoctoraat in 2019 van VUB en ULB werd hem in 2024 de HA! van Humo uitgereikt voor uitmuntende televisieverdiensten.
Rudi Vranckx was gastspreker op het Feest van de Vrije Geest dat de VUB bij de opening van het academische jaar in 2024 organiseerde. Voor Vranckx is een vrije geest de essentie, de zuurstof van zijn job omdat goede journalistiek enkel mogelijk is los van politieke of religieuze druk. "Je kan context geven en dingen interpreteren, maar de feiten blijven heilig. Dat is de enige heiligheid die ik aanvaard.” Caroline Pauwels met haar concept ‘Truth against power’ was op dat vlak een rolmodel voor hem: de waarheid zoeken tegen de macht in. Toch is het al gebeurd dat hij noodgedwongen moest zwijgen, al was het maar voor even. “Als je in een dictatuur of tussen religieus extremisme werkt, leer je zwijgen. Uit zelfbehoud. Daarna wil ik wel zeggen wat ik te zeggen heb.” Volgens Vranckx staat de vrijheid van meningsuiting onder druk. Ze is de frontlijn van deze tijd geworden. Tijdens de Arabische revolutie dacht hij even dat sociale media het ultieme vrijheidsinstrument zouden worden, maar ze werden het instrument van verduistering en extremisme. Zeven hightechbedrijven bepalen met hun algoritmes wat ‘de waarheid’ is en wat we moeten denken. Het meest kwalijke voorbeeld noemt hij Elon Musk, de Darth Vader van onze tijd. Zijn X is een riool, waar mensen desinformatie mogen verspreiden bij miljoenen volgers.
Toch is er hoop, zei hij tijdens zijn speech. Hij stelde zich terecht de vraag waar de vrije geest was toen de zoveelste collega van hem vermoord werd in het Midden-Oosten. En toen Hamas op 7 oktober 2023 meer dan 1.000 Israëli’s vermoorden. En waar die is als er opnieuw ziekenhuizen en scholen in Gaza worden gebombardeerd. “Ze zijn een schep aarde op het graf van het internationaal recht. Een doodschop op onze eigen menselijkheid.” Vranckx had nooit gedacht in een wereld terecht te komen met oorlogen in Oekraïne, Palestijns gebied en Soedan terwijl de internationale politiek stuurloos ronddobbert in beschaamd wegkijken, hypocrisie en een dubbele moraal. Maar hij vestigt zijn hoop op wie zich liet horen tegen misbruik door het groot kapitaal meer dan 10 jaar geleden. Op wie er zich achter Indignez-vous schaarde. Op wie 5 jaar geleden op straat kwam om ons een geweten te schoppen over het klimaat, over de toekomst van onze planeet. Op wie actievoert op de universiteiten tegen het leed in Gaza en de bezetting, die eeuwigdurende bezetting van de Palestijnen. Het is telkens een nieuwe generatie jongeren die een moreel kompas ontwikkelt met zicht op de toekomst. “Laat één motto ons daarbij leiden: Truth against power. Waarheid tegen de macht.”
Bronnen: VUB Today, speech Feest van de Vrije Geest van de VUB.
