Ahmet Altan

Toen op een vroege ochtend in de zomer van 2016 werd aangebeld bij de Turkse journalist en schrijver Ahmet Altan wist hij meteen dat de politie voor de deur stond. Hij en zijn broer Mehmet werden gearresteerd in de nasleep van de mislukte staatsgreep in Turkije. De verdenking: verspreiding van verborgen boodschappen ter aanmoediging van de coupplegers. Begin 2018 werd Altan veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. De rest van zijn leven zal hij drieëntwintig uur per dag doorbrengen in eenzame opsluiting. In zijn boek Ik zal de wereld nooit meer zien beschrijft Altan op urgente wijze de politieke situatie in Turkije en zijn leven in de gevangenis. Hij overstijgt daarmee zijn eigen tragedie en schrijft indrukwekkend over universele thema’s als vrijheid en het verloop van de tijd, die in een ander licht komen te staan als je weet dat je voor altijd opgesloten zit. Vanuit zijn cel kan Altan nog maar één ding doen: een verhaal vertellen dat zijn lezers niet meer loslaat. Ik zal de wereld nooit meer zien is een oprecht en belangrijk verhaal voor iedereen die gelooft in de kracht van het woord.

Hoewel hij in het Westen beter bekend staat als een journalist die een kruistocht voert, is Altan in zijn geboorteland al sinds de jaren tachtig een bestsellerauteur en essayist. Eindspel, dat in 2013 in het Turks verscheen, markeerde zijn terugkeer naar fictie na een aarzelende pauze van vijf jaar. “Als je in een land als Turkije woont, moet je soms kiezen tussen het schrijven van romans of je aansluiten bij degenen die een oplossing zoeken om een einde te maken aan het lijden van de mensen”, legde hij toen uit. "Het is niet zo gemakkelijk om dat lijden de rug toe te keren; daarom ben je soms verplicht om journalistiek te bedrijven." Wat literatuur betreft kan het hem niet schelen wat er in de mode is. Voor hem is het belangrijkste onderwerp van literatuur mensen en hun levens. De grootste uitdaging voor een schrijver is om op een diepgaande manier een man of vrouw en zijn of haar tegenstrijdige emoties te beschrijven: hun kracht, hun wanhoop, hun worsteling binnen die wanhoop. 

Volgens Altan is in landen als Turkije de maatschappij niet in staat een tegengif te ontwikkelen tegen het gif van de macht. Iedereen die aan de macht komt met de belofte tirannie en repressie te bestrijden, verandert na verloop van tijd in een tiran. De drang van de politici in dit land om 'sultan' te worden, houdt nooit op. De schrijver weigert zich te laten intimideren door aspirant-sultans. Zijn laatste deel van Het Ottomaanse Kwartet speelt zich af in 1915 en vertelt verhalen van de Slag om Gallipoli en de Armeense genocide. Altan staat al bekend om zijn publieke uitspraken over de genocide, een onderwerp dat zo taboe is in Turkije dat iedereen die erover begint, gevangenisstraf riskeert wegens ‘het beledigen van de Turkse identiteit’.

Een Turkse rechtbank besliste in 2021 om Ahmet Altan na meer dan vier jaar gevangenisstraf vrij te laten. De uitspraak van het Hof van Cassatie kwam een ​​dag nadat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens de vrijheid had geëist in een vonnis waarin Turkije werd beschuldigd van schending van zijn burgerrechten. Ahmet Altan zat alleen maar gevangen voor het vreedzaam gebruikmaken van zijn recht op vrijheid van meningsuiting. Turkije schond met zijn veroordeling het recht op vrijheid op grond van artikel 5 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Bronnen: The Guardian, Amnesty International, VUB Today, Publishers’ Weekly, www.ahmetaltan.info